पोलीस झडती घेत असताना व्हिडिओ काढणे बंधनकारक आहे का?
प्रस्तावना
झडती (Search) ही पोलीस तपासातील एक गंभीर आणि संवेदनशील प्रक्रिया आहे. पूर्वी झडतीदरम्यान बेकायदेशीर वागणूक, पुरावे लपवणे किंवा जबरदस्ती याबाबत अनेक तक्रारी येत होत्या. त्यामुळे BNSS 2023 (Bharatiya Nagarik Suraksha Sanhita) या नव्या कायद्यात झडतीची व्हिडिओग्राफी अनिवार्य करण्यात आली आहे.
भारतीय नागरिक सुरक्षा संहिता 2023 कलम 185
कलम 185(2) नुसार: “झडती घेताना त्या संपूर्ण प्रक्रियेचे व्हिडिओ रेकॉर्डिंग करणे बंधनकारक आहे.”
- झडतीदरम्यान पोलीस अधिकारी, जागा, वस्तू आणि पंच साक्षीदार यांचे रेकॉर्डिंग करणे आवश्यक आहे.
- हे रेकॉर्डिंग नंतर केस डायरीत जोडले जाते आणि आवश्यकतेनुसार न्यायालयात पुरावा म्हणून दाखवले जाते.
झडतीचा व्हिडिओ कोण काढतो?
झडती दरम्यान व्हिडिओ रेकॉर्डिंग करण्याची जबाबदारी झडती अधिकारी (Search Officer) किंवा त्याच्याकडून नियुक्त व्यक्तीवर असते. तसेच व्हिडीओ रेकॉर्डिंग करते वेळी दोन स्वतंत्र पंच साक्षीदार उपस्थित असणे बंधनकारक आहे.
सामान्य नागरिक स्वतः झडतीचा व्हिडिओ काढू शकतो का?सामान्य नागरिक फक्त पोलीसांची परवानगी घेऊन आणि अडथळा न आणता तो व्हिडिओ काढू शकतो. त्यासाठी आपण दुसरा व्हिडीओ काढणे आवश्यक नसून पोलीस यातून काही लपवण्याचा प्रयत्न किंवा व्हिडीओ कट करू शकत नाही
न्यायालयात व्हिडिओ दाखवावा लागतो का?
हो. जर झडतीशी संबंधित काही वाद किंवा आक्षेप निर्माण झाला, तर त्या झडतीचा व्हिडिओ न्यायालयात पुरावा म्हणून दाखवला जातो. या व्हिडिओच्या आधारे न्यायालय ठरवते की झडती कायद्यानुसार योग्य पद्धतीने घेण्यात आली की नाही.
जर व्हिडिओ नसेल तर काय?
- जर झडतीदरम्यान व्हिडिओ रेकॉर्डिंग झाले नाही, तर ती प्रक्रिया कायद्याने अपूर्ण (Defective) ठरते.
- आरोपी किंवा त्याचा वकील न्यायालयात आक्षेप घेऊ शकतो.
- अशा परिस्थितीत मिळालेला पुरावा अवैध (Inadmissible) ठरू शकतो.
उद्देश काय आहे?
झडती प्रक्रियेत पारदर्शकता (Transparency) आणि नागरिकांचे हक्क (Citizen Rights) जपणे हा यामागचा मुख्य हेतू आहे. व्हिडिओ पुराव्यामुळे पोलीसांकडून होणाऱ्या गैरवर्तनावर आळा बसतो आणि न्यायालयात सत्य सादर करणे सोपे होते.
थोडक्यात निष्कर्ष
| मुद्दा | माहिती |
|---|---|
| कायदा | BNSS 2023, कलम 185 |
| व्हिडिओ बंधनकारक आहे का? | हो |
| कोण रेकॉर्डिंग करतो? | झडती अधिकारी |
| न्यायालयात दाखवतात का? | हो, पुरावा म्हणून |
| नागरिक व्हिडिओ काढू शकतो का? | परवानगीने आणि अडथळा न आणता |
निष्कर्ष
BNSS 2023 नुसार झडतीची व्हिडिओग्राफी करणे आता कायद्याने बंधनकारक आहे. ही सुधारणा नागरिकांचे हक्क सुरक्षित ठेवण्यासाठी आणि पोलीस तपासात पारदर्शकता आणण्यासाठी अत्यंत महत्त्वाची आहे. त्यामुळे आत्ता पोलीस खोटी तक्रार करू शकणार नाहीत आणि अशी तक्रार केली देखील ती न्यायालयात अमान्य ठरेल.
वारंवार विचारले जाणारे प्रश्न (FAQ)
👉 आपले कायदे वर आणखी कायदेशीर माहिती मिळवा!
Reviewed by aaple kayde
on
ऑक्टोबर १५, २०२५
Rating:
कोणत्याही टिप्पण्‍या नाहीत:
टिप्पणी पोस्ट करा